Rotator manşet yırtığı (Omuzda tendon yırtığı) nedir?
Omuz eklemini hareket ettirmek için çalışan kas ve tendon grubuna; rotator cuff, rotator manşet, bir diğer adıyla da döndürücü kılıf denir.
Omuz üzerine düşme, kolun askıda kalması ya da ağrı bir eşyayı kontrolsüz kaldırma gibi durumlarda rotator manşet tendonlarında yırtık gelişebilir. İleri yaşlarda ise belirgin bir travma olmaksızın, tendon kalitesinde gelişen yaşa bağlı bozulmalar sonucu da yırtık gelişebilir.
Ne gibi şikayetler görülür?
Rotator manşet yırtığı gelişen hastalarda en önemli şikâyet ağrıdır. Omuzdan dirseğe doğru yayılan, baskıcı karakterde bir ağrı hissedilir. Gece ağrısı hastaların tamamına yakınında görülür. Rotator manşet yırtığı gelişenlerde kolu hareket ettirmekte güçlük de çok sık görülmektedir. Hastalar ellerini başa ve sırta götürmekte zorlanırlar. Günlük yaşantıdaki bir çok aktiviteyi yapamaz duruma gelebilirler. Tedavi edilmeyen hastalarda bu hareket güçlüğü, hareket kısıtlılığına dönüşebilir ve hastalarda donuk omuz hastalığı gelişebilir.
Rotator Manşet Yırtıları zaman içerisinde büyür mü?
Bilimsel çalışmalar göstermiştir ki, rotator manşet yırtıkları zaman içerisinde büyümektedirler. Yırtık tipi ve hastaya bağlı bazı faktörlerin varlığında büyüme hızlı da olabilir. İlerleyen dönemlerde omzu kullanmamaya bağlı olarak yırtık olan tendonun kas dokusu yağ dokusuna dönüşür (yağlı dejenerasyon) ve geri döndürülemeyen bir süreç gelişmiş olur.
Rotator Manşet Yırtığı tanısı nasıl konulur?
Rotator manşet yırtığı tanısı muayene ve MR görüntüleri ile konulur. Bazen yırtığa eşlik eden kalsifikasyonlar, kemik çıkıntılar, labrum yırtıkları ve kireçlenme gibi bulgular da saptanabilir. Muayene sırasında her kas ayrı ayrı değerlendirilir ve güç kaybı olup olmadığı araştırılır.
Rotator Manşet Yırtığı Tedavisi
Rotator manşet kemiğe yapıştığı yerden hafif ayrışabilir (parsiyel yırtık) ya da tamamen kopabilir (tam kat yırtık). Tedavide yırtığın parsiyel mi, tam kat mı olduğu; hangi tendonu etkilediği, büyüklüğü, eşlik eden farklı patolojilerin varlığı ve güç kaybı yapıp yapmadığı göz önünde bulundurularak seçim yapılır. Genellikle parsiyel, küçük çaptaki yırtıklarda öncelikle rehabilitasyon yapılır. Rehabilitasyon ile iyileşmeyen hasta grubunda cerrahi tedavi önerilir. Tam kat yırtıklarda hasta ile ilişkili faktörler ve muayene bulguları değerlendirilerek karar verilir. Genç ya da aktif hasta grubunda genellikle cerrahi tedavi önerilir.
Cerrahi Tedavi
Rotator manşet yırtığı cerrahi tedavisi artoskopik teknik yani kapalı yöntem ile yapılır. Omuz eklemine üç ya da dört adet küçük kesiden girilerek kamera yardımı ile yırtık görüntülenir. Özel aletler ve implantlar ile yırtık bölge ankor denilen ip implantları ile kemiğe sıkıca tespit edilir. Ameliyat yaklaşık 90-120 dk sürer. Ameliyattan sonra ağrı pompaları ile ağrı kontrolü yapılır ve genellikle bir gece yatış yeterli olmaktadır. Ameliyat sonrası yırtığın büyüklüğüne göre 4-6 hafta arasında kol askısı kullanılır. Basit hareketlere hemen başlanılır, fizik tedaviye genellikle askı çıkarıldıktan sonra devam edilir. Ofis çalışanları ameliyattan sonraki 10. gün işlerine dönebilirler. Bu dönemde dirsekler masa üzerinde destekli olacak şekilde bilgisayar kullanılabilir ve tek başına yemek yenilebilir. Fizik tedavi ameliyattan sonraki üçüncü aya kadar devam edebilir.
Tedavi olmazsam ne olur?
Rotator manşet, omuz eklemi için olmazsa olmazlardandır. Bu komplekste meydana gelen yırtıklar sonrası omuz ekleminin dengesi ve ahengi bozulur. Yırtık zamanla büyür, hareketler kısıtlanır ve donuk omuz denilen tablo gelişebilir. Yırtığın daha da ilerlediği durumlarda kaslarda yağlı dejenerasyon denilen tablo gelişir ve tamir edilemez yırtık şekline dönüşür. Bu dönemde başvuran hastalar artroskopik tamir şansını yitirdiklerinden, açık ameliyatlar ile tendon transferleri ya da ters omuz protezi gibi seçeneklere başvurulması gerekebilir.